VS, 1962
Beste James,
Ik ben vijf keer aan deze brief begonnen en heb hem vijf keer verscheurd. Ik zie steeds je gezicht voor me, ook het gezicht van jouw vader, die mijn broer was.
Net als hij ben jij gehard, donker, kwetsbaar en humeurig – met een uitgesproken neiging om strijdlustig over te komen omdat je niet wilt dat iemand denkt dat je een watje bent.
In dat opzicht lijk je misschien op je grootvader. Je lijkt in ieder geval fysiek op hem. Hij is nu dood, heeft je nooit gekend en had een verschrikkelijk leven.
Hij was al lang voor zijn dood verslagen, omdat hij diep vanbinnen geloofde wat de witte mensen over hem zeiden. Het enige wat je kapot kan maken, is geloven dat je echt bent wat de witte wereld een nigg*r noemt.
Ik zeg dit tegen je omdat ik van je houd. Beloof me dat je dat nooit vergeet.
James Baldwin
Nationaliteit
Amerikaanse.
Was
Schrijver, toneelschrijver, dichter en politiek activist.
Huwelijkse staat
Ongetrouwd.
Wapenfeiten
Baldwin brak in 1953 door met de roman Go Tell It on the Mountain over de rol van de kerk bij de onderdrukking van zwarten.
In Giovanni’s Room beschreef hij zijn leven als hom*oseksueel. De schrijver was actief in de burgerrechtenbeweging en was bevriend met Martin Luther King en Malcolm X.
Mijn beste naamgenoot, onschuldige en goedbedoelende mensen, jouw landgenoten, hebben ervoor gezorgd dat je bent geboren onder omstandigheden die niet ver verwijderd zijn van de manier waarop Charles Dickens Londen ruim een eeuw geleden beschreef.
Dit onschuldige land plaatste jou in een getto met de bedoeling dat je zou omkomen. Laat ik duidelijk uitleggen wat ik daar precies mee bedoel, want dit betreft de kern van de zaak, het belangrijkste aspect van het conflict dat ik met mijn land heb.
Jij werd geboren waar je werd geboren en ging de toekomst tegemoet die je tegemoetging enkel en alleen omdat je zwart was.
De grenzen van de ambities waren zo vastgesteld. Je kwam ter wereld in een maatschappij die met een wrede helderheid en op zo veel mogelijk manieren duidelijk maakte dat je een waardeloos schepsel was.
‘Geloof niemand op zijn woord, ook mij niet.’ James Baldwin (1924-1987)
Er werd niet van je verwacht dat je naar voortreffelijkheid zou streven. Er werd van je verwacht dat je genoegen zou nemen met middelmatigheid.
Waar je je ook begeven hebt, James, in je korte tijd op deze aarde, is je verteld waar je heen mocht en wat je mocht doen en hoe je het kon doen, waar je kon wonen en met wie je kon trouwen.
Ik weet dat je landgenoten het op dit punt niet met me eens zijn, en ik hoor hen zeggen: ‘Je overdrijft.’ Maar zij kennen Harlem niet, en ik wel. Jij ook.
Geloof niemand op zijn woord, ook mij niet, maar vertrouw slechts op je eigen ervaringen. Bedenk waar je vandaan komt. Als je weet waar je vandaan komt, zijn er in feite geen grenzen aan wat je kunt bereiken.
De details en symbolen van je leven zijn met opzet zo geconstrueerd dat ze je doen geloven wat witte mensen over je zeggen.
Probeer er altijd aan te denken dat wat zij geloven en wat zij doen en jou aandoen, niet getuigt van jouw minderwaardigheid, maar van hun onmenselijkheid en angst.
‘Zij zitten nog steeds opgesloten in een geschiedenis die ze niet begrijpen, en tot ze die wel begrijpen, kunnen ze er niet aan ontsnappen.’ James Baldwin
Probeer te begrijpen, beste James, welke werkelijkheid schuilgaat achter de woorden ‘acceptatie’ en ‘integratie’. Er is voor jou geen reden om te proberen zo te worden als witte mensen, want hun schaamteloze aanname dat zij jou moeten accepteren, heeft geen basis.
Het echt vreselijke is, vriend, dat jij hen moet accepteren, en dat meen ik heel serieus. Jij moet hen accepteren, en dat moet je liefdevol doen, want deze onschuldige mensen hebben geen andere hoop.
Zij zitten nog steeds opgesloten in een geschiedenis die ze niet begrijpen, en tot ze die wel begrijpen, kunnen ze er niet aan ontsnappen.
Ze hebben zo lang, en om zo veel redenen, moeten geloven dat zwarte mensen inferieur zijn aan witte mensen.
Velen van hen weten wel beter, maar het is moeilijk voor hen om te handelen naar wat ze weten. Want handelen is een keuze maken, en dat is gevaarlijk.
In dit geval bestaat het gevaar in de hoofden en harten van witte Amerikanen uit het verlies van identiteit. Stel je voor hoe jij je zou voelen als je op een dag wakker werd en de zon aan de hemel trilde en alle sterren vlamden.
Je zou schrikken, want zo hoort het niet. Als er iets verandert in het universum, is dat angstaanjagend, want het daagt je realiteitsbesef uit.
Welnu, de zwarte man heeft in de wereld van de witte man altijd een vaste ster gevormd, een onbeweeglijke pilaar, en als hij van zijn plaats komt, trillen hemel en aarde op hun grondvesten.
‘Dit land is jouw thuis, mijn vriend. Laat je er niet uit wegjagen. Wij zullen van Amerika maken wat het moet zijn.’ James Baldwin
Wees niet bang. Ik zei dat je zou omkomen in een getto, en ik bedoelde omkomen door de definitie van de witte man nooit te ontstijgen.
Jij hebt je, net als velen van ons, hiertegen verzet, en paradoxaal genoeg verliezen de onschuldigen die geloofden dat ze door jouw opsluiting veilig waren, hun grip op de realiteit.
Maar deze mensen zijn jouw broeders, je verloren jongere broeders, en als het woord ‘integratie’ iets betekent, dan is het dat we met liefde onze broeders moeten dwingen om zichzelf te zien als wat ze zijn. Ze moeten ophouden de realiteit te ontvluchten en die beginnen te veranderen.
Dit land is jouw thuis, mijn vriend. Laat je er niet uit wegjagen. Wij zullen van Amerika maken wat het moet zijn.
We weten allebei dat dit land 100 jaar vrijheid 100 jaar te vroeg viert. Wij zijn niet vrij tot zij vrij zijn.
God zegene je, James, en alle geluk op je pad.
Je oom,
James
Nawoord
James Baldwins brief werd afgedrukt in het blad The Progressive en is sindsdien een inspiratiebron voor burgerrechtenactivisten.
Zijn brieven en andere werken worden nog steeds veel geciteerd en zijn woorden worden als leuzen gebruikt, o.a. door Black Lives Matter.
